Samenvatting
De concentratie van de behandeling van peniskankerpatiënten in het Antoni van Leeuwenhoek heeft zich in een periode van ongeveer 10 jaar voltrokken, zonder bemoeienissen van welke instantie dan ook. Deze ongedwongen verandering in de behandelpraktijk van urologen in Nederland is het resultaat van door collegae erkende expertise, gebaseerd op veelvuldig gepubliceerd en uitgedragen onderzoek. Deze concentratie heeft geresulteerd in: 1) De kwaliteit van de zorg is toegenomen en behoort wereldwijd tot de beste, afgaande op de overlevingscijfers. 2) De concentratie van patiënten heeft de mogelijkheden geschapen om onderzoek te doen naar: a) de effectiviteit van de behandeling, b) de introductie van nieuwe behandelingen en c) onderzoek naar de oorzaak van peniscarcinoom. Daarnaast heeft de concentratie van patiënten bijgedragen aan de wereldwijde discussie over centralisatie. De behandeling van het peniscarcinoom in ons land kan als voorbeeld dienen van hoe concentratie gunstig kan uitpakken voor de kwaliteit van de zorg. Als zodanig kan de behandeling dienen als een voorbeeld voor centralisatie bij andere typen tumoren, indien aan de voorwaarden van algemeen erkende expertise wordt voldaan.