Współcześnie za fundamentalne zasady demokracjiuznaje się suwerenność narodu, zachowanie prawmniejszości, podział i równowagę władz, konstytucjonalizmi praworządność oraz pluralizm. System demokratycznyzapewnia obywatelom szeroki wybór możliwościuczestniczenia w życiu publicznym. Należą do nich międzyinnymi: bezpośrednie formy demokracji (referendum,inicjatywa ludowa, samorządność), pośrednie formydemokracji (system przedstawicielski), organizacjespołeczne i polityczne (stowarzyszenia, partie polityczne),inicjatywy obywatelskie, bezpośrednie formy wyrażaniapoparcia lub sprzeciwu (listy otwarte, petycje).Artykuł jest zwięzłą próbą przedstawienia form demokracjibezpośredniej we Włoszech, stanowiących niewątpliwierealizację podstawowych zasad demokracji jakotakiej, pozwalających obywatelom włoskim na rzeczywistekształtowanie życia społeczno-politycznego w kraju.