Studia Białorutenistyczne
Artykuł jest próbą analizy semantycznej i strukturalnej mikrotoponimów gminy Wisznice. W wyniku przeprowadzonej analizy wykazano, że większość stanowią nazwy topograficzne, w dalszej kolejności są nazwy dzierżawcze i kulturowe. Nazwy prymarne stanowią większość w grupie nazw topograficznych i kulturowych. Należą do nich apelatywy mówiące o właściwościach środowiska geograficznego, stanowiące jednocześnie...
The article discusses the Polish-Belarusian linguistic relationships that have taken place over the centuries in the context of the most important historical events that favor linguistic interference and borrowing. The role of Belarusian language elements in the writings of Polish writers born in Belarusian lands and the Polish elements in the writings of Belarusian writers was twofold. Most of them...
„Простая мова” была ўсходнеславянскай афіцыйнай мовай ВКЛ Тэксты на „простай мове” запісваліся пры дапамозе розных графічных сістэм: кірыліцай, лацінкай і нават арабскім пісьмом. Артыкул прысвечаны тэкстам, напісаным на „простай мове” лацінскім алфавітам. Аналізуюцца асаблівасці характарыстычных рысаў падобных тэкстаў. Аўтар лічыць, што такія гібрыдныя тэксты з’явіліся не толькі як вынік транслітэрацыі...
W artykule rozpatrywane są przekłady poetyckie jako ważna forma ukraińsko-białoruskich związków literackich і jako metoda dotarcia do aksjologicznych priorytetów twórczości o wymiarze narodowym. Przedmiotem badania jest poezja białoruska ХХ wieku w przekładach neoklasyków ukraińskich dwóch generacji. Skupiono uwagę na kilku zagadnieniach, mianowicie: 1) dorobеk tłumaczy w zakresie przekładów poezji...
У артыкуле прааналізаваны найважнейшыя экстралінгвістычныя з’явы, якія паўплывалі на фарміраванне назваў населеных пунктаў польска-беларускага памежжа, сярод іх – гістарычныя, культурныя і моўныя фактары. Найбольш істотныя змены мелі месца адначасова з каланізацыяй і асваеннем гэтых тэрыторый. Гістарычна-палітычныя працэсы, якія ўздзейнічалі на культуру і эканоміку даследаванага абшару, абумовілі...
У артыкуле разглядаецца літаратурна-грамадская праграма Таварыства маладых літаратараў “Тутэйшыя” (1986–1989), якое адыграла важную ролю ў станаўленні новай беларускай літаратуры і дало назву цэламу пісьменніцкаму пакаленню. Найбольш яскрава і лаканічна літаратурна-грамадская праграма суполкі выкладзена ў Маніхвэсце Тутэйшых, напісаным Сяргеем Дубаўцом па просьбе Алеся Бяляцкага і Анатоля Сыса. Аналізуючы...
У артыкуле аналізуецца вывучэнне паланізмаў у беларускім мовазнаўстве 40-х гадоў ХХ– ХХІ ст : называюцца асноўныя навуковыя працы, прысвечаныя запазычанням з польскай мовы, вызначаюцца аспекты, у якіх вялося даследаванне паланізмаў. Акрамя гэтага, нададзена ўвага стаўленню да паланізмаў, якое змянялася ў розныя перыяды і часта залежыла ад экстралінгвістычных фактараў.
Артыкул прысвечаны гумарыстычнаму зборніку “Торба смеху…” К. Жэры. Зборнік мае два апублікаваныя спісы, яго галоўная мэта – дыдактычна-займальная. Ён быў створаны для задавальнення эстэтычных патрэбаў як аўтара, так і чытача, і разлічаны на добрую адукацыю апошняга. У “Торбе смеху…” занатаваны розныя цікавыя выпадкі жыцця польска-беларускай шляхты, урыўкі з казанняў святароў, вясёлыя песенькі, прыказкі,...
This article considers the genre of prose lyrical miniatures, which Janka Bryĺ had made his own, in the work of young Belarusian writers. The material is based on those who began as poets, and those who followed what seems to have been a trend in Maladość at the turn of the century. These youthful works are notable for their thematic variety, and not all are lyrical in a way that Bryĺ would have recognized,...
Для беларускіх літаратуразнаўцаў адзін з найбольш папулярных паэтаў 19 стагоддзя Уладзіслаў Сыракомля з’яўляецца перш за ўсё аўтарам вершаў і паэтычных гутарак (гавэндаў). Тым часам яго паэмы да сённяшняга дня не перакладзены на беларускую мову. Сярод ліра-эпічных твораў Сыракомлі асаблівай увагі заслугоўваюць паэма “Ян з роду Дубарог” (Urodzony Jan Dęboróg) і “Старыя вароты” (Stare wrota). У фарміраванні...
У артыкуле робіцца спроба пераасэнсавання ролі А. Ельскага ў беларускім нацыянальным адраджэнні канца ХІХ ст.; сцвярджаецца таксама, што працы А. Ельскага сталі той базай, на аснове якой узнікла “нашаніўства”. Асаблівае значэнне сярод гэтых прац меў пераклад першае кнігі Пана Тадэвуша А. Міцкевіча. Выяўленыя архіўныя матэрыялы дазволілі ўвесці ў навуковы ўжытак звесткі адносна падрыхтоўкі перакладу...
Artykuł przedstawia losy szkół pijarskich prowincji litewskiej na terytorium Białorusi. Po okresie świetności nastąpił ich upadek po powstaniu listopadowym. Dopiero odbudowa prowincji szkolnictwa pijarskiego pod koniec XIX w. umożliwiła uruchomienie nowych szkół. Po I wojnie światowej otwarto kolegia na tzw. kresach w Lidzie, Szczuczynie oraz Lubieszowie; w Lidzie i Lubieszowie pijarzy prowadzili...
Przedmiotem artykułu jest ukazanie ziemi grodzieńskiej w korespondencjach Zygmunta Glogera z lat 1863–1876, zamieszczonych w 1. tomie pierwszej edycji Pism rozproszonych Zygmunta Glogera, który się ukazał staraniem Działu Naukowego „Glogerianum” Książnicy Podlaskiej im. Łukasza Górnickiego w Białymstoku we współpracy z Katedrą Badań Filologicznych „Wschód-Zachód” Wydziału Filologicznego Uniwersytetu...
Idea państwa federacyjnego we Wschodniej Europie w dobie pokoju brzeskiego w ujęciu prasy szwajcarskiejPodpisany 3 marca 1918 r. pokój w Brześciu nad Bugiem stał się dla helweckiej prasy okazją do rozpatrywania kwestii przyszłości politycznej narodów Europy Wschodniej. W szczególności interesujące wydawało się zagadnienie wzajemnych stosunków między Polakami, Litwinami, Białorusinami i Ukraińcami...
...........................................................
Pieczywo i potrawy obrzędowe łączyły się ściśle z rocznym cyklem agrarnym i wierzeniami ludowymi. Na Boże Narodzenie przyrządzano kutię, na Nowy Rok pieczono krwistą kiszkę i smażono pszenne placki, na Zwiastowanie przygotowywano bocianie łapy, na Wielkanoc wypiekano paskę, na Juria korowaj, a na Warwaru gotowano warenniki. W podlaskiej kulturze ludowej pieczywo i potrawy obrzędowe traktowano jak...