In the temperate zone, climate warming improves the environmental conditions of warm water fish in many ways thus stimulating their growth and yield. Warming was observed in fishponds in the mid 1980s when seasonal sums of water temperature above 14°C, i.e. the temperature effective for carp, Cyprinus carpio growth, frequently exceeded the long-term average sum. There was considerable variability in the annual sums of temperature effective for carp growth with a decreasing tendency in the 1958-1980 period and an increasing tendency in the 1980-2003 period. The long-term distribution of the yield of three-year-old carp follows the sums of the effective temperature except in very warm seasons when the empirical yields were below those computed from the model. This implies that it is necessary to introduce into computations the upper temperature of the thermal limit effective for carp growth, which seems to be an average diel temperature of about 25°C. This paper presents the quantitative differentiation in thermal conditions of carp growth between Poland, France, and Bohemia.
Wpływ ocieplenia klimatu na wzrost ryb ciepłolubnych w stawach przedstawiono na przykładzie wieloletniego rozkładu sum temperatury wody efektywnej dla wzrostu karpia (wyższej od 14°C) oraz empirycznej i teoretycznej produkcji karpia konsumpcyjnego, obliczonej przy uwzględnieniu, m. in., sumy temperatury efektywnej. Odchylenie standardowe średniej dekadowej temperatury wody w stawach wykazało, że w warunkach klimatycznych południowej Polski okres z temperaturą efektywną może się wahać od 13 do 17 dekad (rys. 1). Roczne sumy temperatury efektywnej wykazały malejącą tendencję w latach 1958 - 1980 i wzrostową w latach 1981 - 2003, charakteryzowały się też znacznymi wahaniami między poszczególnymi latami (rys. 2). Największy wzrost sum temperatury efektywnej pojawił się w 2002 roku, z dalszym niewielkim wzrostem w 2003 (rys. 3). W najchłodniejszym sezonie 1978 średnia dobowa temperatura w stawach osiągnęła optymalny przedział dla wzrostu karpia (powyżej 19°C) tylko w czasie kilku dni, podczas gdy w najcieplejszym sezonie 2003 utrzymywała się przez około cztery miesiące. Wynikiem tego produkcja karpia w sezonie 1978 była niższa o ponad 50% w porównaniu z sezonem 2003. W większości lat końcowa biomasa trzyletniego karpia na ogół kształtowała się zgodnie z biomasą teoretyczną, wyjątkiem były bardzo ciepłe sezony, kiedy empiryczna biomasa ryb była wyraźnie niższa od biomasy teoretycznej (rys. 4). Zdaje się to wskazywać na potrzebę wprowadzenia do przedziału temperatury efektywnej górnego progu. Wyraźny wzrost częstotliwości dni ze średnią dobową temperaturą wody wyższą od 25°C w czasie ciepłych sezonów może wskazywać, iż jest ona górnym progiem przedziału temperatury efektywnej dla wzrostu karpia. Ocenę przestrzennych zmian warunków cieplnych chowu karpia w Europie przeprowadzono dla stawów położonych w południowej Francji i w południowych Czechach. W porównaniu z południową Polską stawy francuskie charakteryzuje wyższa o około 200°C roczna suma i dłuższy o 3 tygodnie okres z temperaturą efektywną, podczas gdy stawy czeskie niższa o około 100°C suma temperatury efektywnej i krótszy o około 10 dni okres efektywny dla wzrostu karpia (rys. 5). Wyniki potwierdzają tendencję do ocieplania się klimatu, co w strefie umiarkowanej umożliwia wzrost produkcji ryb ciepłolubnych.