W artykule rozpatrzono problem warunków funkcjonowania zakonów mendykanckich na terenie Prus Zakonnych i Prus Królewskich w okresie od 1466 r. do początków reformacji. Zagadnienie to przedstawione zostało w trzech perspektywach: organizacyjno-prawnej, tworzenia nowych fundacji klasztornych po 1466 r., przemian dokonujących się w życiu wewnętrznym poszczególnych wspólnot zakonnych, nowych form relacji z zapleczem społecznym w miastach i poza nimi. W okresie po 1466 r. największym dynamizmem odznaczali się na tym terenie nowo przybyli franciszkanie obserwanci, którzy powołali pięć nowych klasztorów. Nieskuteczne okazały się natomiast podobne starania podejmowane przez karmelitów i bernardynów z prowincji polskiej. Obok organizowania nowych klasztorów istotnym problemem była potrzeba reformy życia wewnętrznego poszczególnych konwentów. W tym samym czasie ważnym kręgiem społecznym, stale rozwijającym swe kontakty z klasztorami mendykantów, stali się przedstawiciele znaczniejszej szlachty. Motywacją ich działań była nie tylko chęć zapewnienia sobie wspomnienia modlitewnego, lecz także ekskluzywne formy pochówku i pamięci (własne kaplice w kościołach klasztornych i msze wieczyste).