Autor opisał przejawy antydemokratyzmu myśli politycznej i działalności partii radykalnie nacjonalistycznych w Europie na początku XXI wieku. Demokracja jako system pluralistyczny i tolerancyjny umożliwia bowiem działalność partii politycznych i ruchów społecznych, które łamią zasady demokracji. To jest jej paradoks. Demokracja to pluralizm i tolerancja, a jedną z głównych cech demokracji jest wolność pozytywna. Partie radykalnie nacjonalistyczne również dążą do wolności. Jest to jednak wolność negatywna — wolność od czynników zewnętrznych: innych państw, obcej władzy, korporacji i banków ponadnarodowych, a także od wpływów innych narodów. Elementy te są również charakterystyczne dla innych ruchów antyglobalizacyjnych. Jednak w radykalnym nacjonalizmie cechy te oznaczają zamknięcie się we własnym kraju i wykluczenie innych ludzi z innych grup narodowych. Wskazuje na to totalitarny sposób myślenia radykalnych nacjonalistów, sprzeciw wobec integracji europejskiej, a także podważanie granic państwowych we współczesnej Europie. Celem artykułu jest ukazanie symptomów antydemokratyzmu w myśli politycznej i działalności radykalnych partii nacjonalistycznych w Europie. Autor przeanalizował dokumenty programowe lub przejawy działalności szesnastu partii i innych organizacji nacjonalistycznych działających w Europie w pierwszych dwóch dekadach XXI wieku; są to: Narodowa Demokracja i Republikański Ruch Społeczny z Hiszpanii, Narodowe Odrodzenie Polski i Obóz Narodowo-Radykalny z Polski, Serbska Partia Radykalna z Serbii, Partia „Ojczyzna” z Rosji, Partia Ludowa Nasza Słowacja ze Słowacji, Prawy Sektor i Wszechukraiński Związek „Swoboda” z Ukrainy, Związek Narodowców z Litwy, Narodowodemokratyczna Partia Niemiec, Jobbik — Ruch na rzecz Lepszych Węgier, Brytyjska Partia Narodowa, Nowa Siła z Włoch, Front Narodowy z Francji oraz Złoty Świt z Grecji. Kryteriami analizy były: stosunek do liberalnej demokracji, koncepcja wolności i suwerenności narodowej, w tym krytyka integracji europejskiej, myślenie totalitarne i gnostyczne, język komunikacji, nielegalne działania i konflikty z prawem, roszczenia terytorialne i groźba nowej wojny w Europie.
The author describes the symptoms of anti-democracy in the political thought and activity of radical nationalist parties in Europe at the beginning of the 21st century. Democracy, as a pluralist and tolerant system, enables the activity of political parties and social movements that break the principles of democracy. This is the paradox of democracy. Democracy is pluralism and tolerance. One of the main features of democracy is positive freedom. Radical nationalist parties also want to achieve freedom. However, it is negative freedom — it is freedom from external factors: other states, foreign power, corporations and transnational banks, as well as freedom from the influence of other nations. These elements are also characteristic of other anti-globalisation movements. In radical nationalism, however, these traits mean being locked up in your own country and excluding other people from other national groups. This is demonstrated by the totalitarian way of thinking of radical nationalists, opposition to European integration, as well as undermining national borders in contemporary Europe. The aim of the article is to show the symptoms of anti-democracy in the political thought and the activity of radical nationalist parties in Europe. The author analysed the program documents or the manifestations of activity of 16 parties and other type of nationalist organisations operating in Europe in the first two decades of the 21st century: The National Democracy and Republican Social Movement from Spain, National Rebirth of Poland and National Radical Camp from Poland, The Serbian Radical Party from Serbia, The Motherland Party from Russia, The People’s Party — Our Slovakia from Slovakia, The Right Sector and All-Ukrainian Union “Svoboda” from Ukraine, The Nationalist Union from Lithuania, The National Democratic Party of Germany, The Jobbik Movement for a Better Hungary, The British National Party, The New Force from Italy, The National Front from France, and Golden Dawn from Greece. The criteria for the analysis were attitudes to liberal democracy, the concept of freedom and national sovereignty, including criticism of European integration, totalitarian and gnostic type of thinking, language of communication, illegal activities and conflicts with law, territorial claims and the threat of a new war in Europe.
