Linguistica Copernicana
Autorzy przedstawiają założenia i problemy wynikające z realizacji projektu badawczego, którego przedmiotem jest porównawcza analiza gramatycznych schematów eksplikacji struktur propozycjonalnych, zakodowanych w znaczeniu czasowników mentalnych i sentymentalnych współczesnego języka bułgarskiego, polskiego i rosyjskiego. Opierając się na teorii składniowej autorstwa Stanisława Karolaka (1984; 2002),...
W niniejszym artykule przedstawiamy wybrane prace ilustrujące złożoność i różnorodność problemów, z którymi konfrontowani są twórcy systemów z kompetencją językową. Przegląd szczegółowy obejmuje wybór informatycznych technologii języka naturalnego w ramach projektów realizowanych w Zakładzie Lingwistyki Informatycznej i Sztucznej Inteligencji UAM w ostatnim 30-leciu. Są to przede wszystkim prace z...
Celem artykułu jest przedstawienie ogólnej charakterystyki wybranych struktur syntaktycznych (tradycyjnie przyporządkowywanych do składniowego poziomu języka) jako struktur reprezentujących realizację zdania (parole). Wprowadzam termin makroskładnia, następnie odróżniam poziom wypowiedzenia i poziom zdania oraz opisuję pewne struktury, które – zgodnie z tym, co obserwujemy w języku – z semantycznego...
Artykuł omawia miejsce i rolę GWJPS (1984) w historii metodologii składni polskiej w XX i XXI wieku. Praca składa się z czterech rozdziałów, nie licząc wstępu. W rozdziale 1 jest przedstawiona sytuacja w językoznawstwie w Polsce w latach 70. i 80. XX wieku. Rozdział 2 zawiera przegląd najistotniejszych różnic w zakresie metodologii, według dziesięciu autorskich kryteriów, między GWJPS a wcześniejszymi...
Z uwagi na potrzeby związane z automatycznym przetwarzaniem języka w niniejszym artykule zwracamy uwagę na konieczność stosowania metod formalnych w językoznawstwie, a w szczególności na wymóg kodowania opisów w słownikach. W szczególności przedstawiamy rezultaty prac własnych, które są związane z budowanym od pewnego już czasu słownikiem predykatów rzeczownikowych języka polskiego. Ponieważ słownik...
Artykuł zawiera próbę interpretacji łacińskiej struktury składniowo-semantycznej, znanej tradycyjnie jako tzw. nominativus cum infinitivo, z zastosowaniem założeń metodologicznych składni semantycznej, opisanych w Gramatyce Współczesnego Języka Polskiego (Składnia) z roku 1984. Interpretowana struktura ma charakter zdaniowy, a jej członem konstytutywnym jest osobowa forma czasownika w passivum, która...
W artykule po raz kolejny rozważane jest rozróżnienie między argumentami a modyfikatorami w strukturze czasownika. Autorka podkreśla ważność i niezbywalność tej językowej opozycji, stwierdzając, że ma ona charakter semantyczny, a zatem nie może zostać wykryta ani uchwycona w satysfakcjonujący sposób wyłącznie za pomocą testów formalnych. W opracowaniu dyskutowane są przykłady budzące kontrowersję,...
Modalność epistemiczna wyrażana czasownikami w języku albańskimArtykuł ma na celu analizę znaczeń epistemicznych wyrażanych za pomocą czasowników modalnych w języku albańskim, opartych na współczesnych semantycznych teoriach modalności. W artykule przyjęte zostało podejście Huddlestona i Pulluma, a mianowicie trójstronny system modalności epistemicznej, deontycznej i dynamicznej. Modalność epistemiczna...
Konstrukcja nieosobowa z zaimkiem trzeciej os. l.mn. w języku szwedzkim – ujęcie typologiczneW niniejszym artykule przeanalizowano konstrukcję nieosobową z zaimkiem 3 os. l.mn. de/dom ‘oni/one’ w języku szwedzkim. Zgodnie z ujęciem Siewierskiej (2008a) zaimek jest traktowany jako językowy środek przedstawiania agenta w dyskursie jako niereferencyjnego i nieokreślonego (lub nieostrego). Celem analizy...
Czas złożony z formą BE w języku Xhosa (Nguni, Bantu) jako szeregowa konstrukcja czasownikowaW artykule przestawiono kognitywną analizę statusu taksonomicznego konstrukcji BE w języku Xhosa (Nguni, Bantu) w ramach typologicznej teorii czasowników szeregowych (serial verb construction). Porównanie omawianej konstrukcji z prototypem czasowników szeregowych dowodzi, iż podtyp “pełny” konstrukcji BE jest...
W artykule poruszone zostało zagadnienie semantycznych właściwości jednostki leksykalnej [ktoś1] spoliczkował [kogoś2], należącej do klasy orzeczeń kontaktu. Autor, przeprowadzając analizę semantyczną przy wykorzystaniu metod strukturalnych (modelu redukcyjnej semantyki składnikowej i składni funkcjonalnej), podejmuje próbę dotarcia do struktury znaczeniowej opisywanej jednostki [ktoś1] spoliczkował...
Odvozování českých sloves a kategorie vidu (shrnutí)Příspěvek se zabývá změnami v kategorii slovesného vidu, k nimž dochází během odvozování sloves od sloves v češtině. Po stručném shrnutí základních bodů aspektologických diskuzí nad videm českého slovesa je tvoření vidových protějšků prezentováno jako integrální součást derivace českých sloves. Ve shodě s tímto pohledem je kategorie vidu využita...
Autorka omawia niektóre problemy inwentaryzacji i dystrybucji operatorów referencyjnych (Jakobsonowskich shifters) w językach słowiańskich. W centrum jej analizy znajduje się problem tak zwanych singulariów tantum.
Celem artykułu jest analiza kontekstowego wartościowania sememów ‘Ojciec’ i ‘Syn’ w Trans-Atlantyku Witolda Gombrowicza w perspektywie mikrostrukturalnej i interpretacyjnej. Ponieważ ostateczna konfiguracja treści semantycznej odbywa się w kontekście, analizowane sememy są rozpatrywane jako elementy całej siatki relacji semantyczno-dyskursywnych, zarówno na planie paradygmatycznym (klasy semantyczne),...
Autorka traktuje słowotwórstwo jako system formalnych środków służących leksykalizacji, to znaczy, tworzenia nowych leksemów i wzbogacania inwentarzy leksykalnych kategorii semantycznych. Sugeruje, że w gramatyce pisanej według formuły „treść > forma” blok tematyczny ‘słowotwórstwo’ powinien być skorelowany z semantyczną klasyfikacją predykatów oraz określony w celu analizy leksykalnych kategorii...