The paper deals relations exiting between composition and structure of rubber and tribological performance of the material.The problem is discussed from the point of view of sdhesional and hysterical response of rubber in frictional contact and the surface,subsurface and bulk phenomena are considered.Influence of a type of crosslink ( degree of sufidity)and the crosslinks denisity on physical performance of rubber are disscused.Ruber can be effectively modifited in terms of its tribological behaviour .Selected examples of working modifications of rubber,increasing the energy efficiency of friction pairs, are presented.Due to the chemical treatment (sulfonation, ionidation) or physico-chemical implantation of solid lubricanta(MoS2,graphite) in the surface layer, a significat decreaseof the coefficient of friction can be observed. Similar effects has been discovered in the polyolefine systems (LDPE/EPDM), where diffrent crystalization ability of the components decides ohase seoaration, resulting in migration abilityof the componente decides phase separation, resulting in migration of the low molecular weight fraction of PE towards,the surface.Such surface layer plays the role of a some kind of lubricant.
W pracy przedstawiono zależności istniejące pomiedzy składem i strukturą gumy a właściwościami tribologicznymi materiału. Zagadnienienie zostało przedyskutowane z punktu widzenia adhezyjnej i histerezyjnej odpowiedzi gumy pracującej w kontakcie ciernym, w odniesieniu do powierzchni, warstwy wierzchniej i wnętrza materiału. Przedstawiono wpływ rodzaju węzłów sieci (stopnia siarczkowości) oraz gęstości usieciowania wulkanizantów na właściwości fizyczne gumy.Gumę mozna efektywnie zmodyfikować z tribologicznego punktu widzenia.Zaprezentowane przykłady praktyczne odznaczają się wzrostem efektywności energetycznej skojarzenia ciernego.Dzięki modyfikacji chemicznej (sulfonowanie,Jodowanie) lub fizykochemicznej implantacji stałycj środków smarnych (MoS2,grafit) w warstwie wierzchniej otrzymano materiał charakteryzujący się znaczne niższym wspołczynnikiem tarcia.podobny efekt zaobserwowano w onniesieniu domieszanin poliolefinowych (LDPE/EPDM),dla których różnica w zdolnosci składników do krystalizacji stanowi siłę napędową dla procesu migracji małócząsteczkowej frakcji polietyleny ku powierzchni wulkanizantów.Tak powstała warstwa działa na powierzchni gumy jak swego rodzaju smar.