W artykule przedstawiono ogólne dane dotyczące problematyki związanej z powstawaniem, składowaniem na wysypiskach i utylizacją przemysłowych materiałów odpadowych, ze szczególnym uwzględnieniem popiołów lotnych powstających podczas spalania węgla kamiennego i brunatnego. Opisano rodzaje popiołów lotnych w aspekcie ich morfologii oraz składu chemicznego. Przedstawiono wyniki badań zastosowania popiołów lotnych jako osnowy ziarnowej mas formierskich z lepiszczem bentonitowym oraz z uwodnionym krzemianem sodu utwardzanym ciekłym estrem. Popioły lotne o odpowiednim składzie chemicznym mogą zastąpić w około 40% lepiszcze bentonitowe bez wyraźnego pogorszenia podstawowych właściwości technologicznych mas formierskich. W przypadku mas z uwodnionym krzemianem sodu, udział popiołu lotnego w osnowie ziarnowej wynoszący około 40% nie pogarsza ich właściwości wytrzymałościowych, ale w znacznym stopniu pogarsza ich przepuszczalność. Stwierdzono, że istnieją realne możliwości opracowania technologii nowej generacji wytwarzania mas formierskich z zastosowaniem odpowiedniej jakości modyfikowanych odpadowych popiołów lotnych.
The article describes general problems connected with formation, storage on dumping grounds and utilization of industrial waste-materials, with special regard of fly ashes arising during combustions of pit-coal and brown coal. The kinds of fly ashes in aspect of their morphology and chemical composition were described. Results of investigations of use fly ashes as a grain warp of moulding sands with bentonite and soluble sodium silicate hardened by liquid ester were discussed. Fly ashes with suitable chemical composition can take place in about 40% of bentonite without distinct decrease basic technological proprieties of the moulding sands. In moulding sands with soluble sodium silicate, participation of fly ash in the grain warp carrying out about 40%, does not make worse their strength properties, but considerably reduces their permability. It was ascertained that real possibilities exist to work-out moulding sand technology of new generation with suitable qualities of modified fly ashes.