W artykule przedstawiono wyniki eksperymentalnych badań współczynników przejmowania ciepła pomiędzy powierzchnią pionowych, nieizolowanych przewodów stalowych, stosowanych w instalacjach centralnego ogrzewania wodnego i przyległym do tej powierzchni powietrzem. Określono równania kryterialne opisujące proces przejmowania ciepła i wyprowadzono uogólnione równania charakterystyk cieplnych przewodów. Uzyskane w ten sposób wartości współczynników przejmowania ciepła przy konwekcji swobodnej dla przewodów pionowych porównano z wartościami teoretycznymi tych wielkości, obliczonymi na podstawie równań kryterialnych, wyprowadzonych drogą analityczną przez autora artykułu oraz przez innych autorów. Badania dotyczące wpływu wydajności cieplnej przewodów na wymiarowanie instalacji centralnego ogrzewania przeprowadzono na modelu dokładnie odwzorowującym pracę rzeczywistych instalacji wodnych. Z przeprowadzonej analizy wynika, że jedną z przyczyn niewłaściwego działania tradycyjnych instalacji c. o. jest przyjmowanie przy projektowaniu zaniżonej o 20% wydajności cieplnej przewodów rozprowadzających czynnik grzewczy.
The paper presents the experimental research results of the heal transfer coefficient between the surface of the vertical uninsulated steel pipes, used in the water central heating systems, and surrounding air. Criterion equations describing the heat transfer process and general heat characteristic equations for the pipes have been established. Obtained values of the heat transfer coefficient for the vertical pipes natural convection have been compared with their theoretical values, calculated on the basis of criterion equations, which have been obtained analytically by the author of this paper and other authors. The research of the pipe heat capacity influence on the central heating systems dimensioning have been conducted with the model precisely reflecting the functioning of the real water systems. The analysis shows that one of the reasons for malfunctioning of the traditional central heating systems is assuming for the design the value of the heat capacity underrated by 20% for the healing agent transport pipes.