Projektowanie przedsiębiorstw przemysłowych, w tym zakładów budowy maszyn, jest jedną z najbardziej złożonych dziedzin projektowania technicznego. Jest to proces wieloetapowy, w którym istotną pozycję zajmuje projektowanie struktury produkcyjnej. W literaturze z zakresu projektowania struktur systemów produkcyjnych można wyróżnić dwa, najczęściej występujące podejścia definiujące strukturę produkcyjną. Pierwsze można nazwać procesowym, które określa strukturę produkcyjną przedsiębiorstwa jako sposób podziału procesu produkcyjnego pomiędzy jednostki produkcyjne, razem ze związkami wewnętrznymi i zewnętrznymi wynikającymi ze współpracy stanowisk roboczych i jednostek produkcyjnych wyższego stopnia (gniazd, linii, oddziałów) w ramach procesu produkcyjnego wydziału czy zakładu. Podejście drugie, strukturalne, definiuje strukturę produkcyjną jako zestaw (układ) komórek produkcyjnych oraz formy ich wewnętrznych powiązań kooperacyjnych (zespół związków kooperacyjnych). Z cytowanych definicji wynika, że elementami składowymi struktury produkcyjnej są jednostki (komórki) produkcyjne różnych stopni złożoności. Przyjmuje się najczęściej, że jednostką produkcyjną zerowego stopnia złożoności JP0jest stanowisko robocze, pierwszego stopnia JPI– gniazdo, linia, brygada, drugiego JPII– oddział, a następnie wydział, zakład. Istotne jest wyraźne zdefiniowanie pojęcia kształtowania – projektowania struktur produkcyjnych zakładów budowy maszyn (zakładów przemysłowych). Proces ten można określić rozpatrując go od strony podmiotowej (jednostek produkcyjnych) lub przedmiotowej (wyrobów – detali). Można, więc przyjąć, że kształtowanie – projektowanie struktury produkcyjnej polega na łączeniu (lub celowym dzieleniu grup) stanowisk roboczych i jednostek produkcyjnych wyższych stopni, albo na łączeniu (lub celowym dzieleniu grup) detali przewidzianych do wykonania w jednej jednostce produkcyjnej JP.
Production structures design is one of the basic stages of technological-organizational design of industry plants. In this process the optimization criterion should be the multidimensional function, so we deal with multicriteria production structure optimization. The article presents an optimization model enabling decision making concerning design in case when solution variants appear as well as optimization criterion of production systems structure formation.