The Infona portal uses cookies, i.e. strings of text saved by a browser on the user's device. The portal can access those files and use them to remember the user's data, such as their chosen settings (screen view, interface language, etc.), or their login data. By using the Infona portal the user accepts automatic saving and using this information for portal operation purposes. More information on the subject can be found in the Privacy Policy and Terms of Service. By closing this window the user confirms that they have read the information on cookie usage, and they accept the privacy policy and the way cookies are used by the portal. You can change the cookie settings in your browser.
Jak to możliwe, że G.W.F. Hegel, jeden z fundatorów nowoczesnej filozofii prawa, jest we współczesnym dyskursie tejże dyscypliny coraz słabiej obecny? Czy z tego, że kategorie i narzędzia logiczne historyczno-spekulatywnej filozofii prawa zdają się nie przystawać do życia prawnego w demokracji, wnioskować należy, że życie to stało się wpełni rozumne, a wspólnota stanowiąca swe prawa w drodze autonomicznego...
Szklanka wody stojąca na otwartym, unoszącym się w powietrzu, parasolu. Tak można w kilku słowach opisać obraz belgijskiego malarza René Magritte’a, zatytułowany Wakacje Hegla (Les vacances de Hegel, 1958). Jest to dzieło zaskakujące, gdyż na ogół Hegel nie kojarzy się z wakacyjnym odpoczynkiem, lecz raczej z pełną trudu i wyrzeczeń dialektyczną pracą. Jego teksty nie należą do tych chętnie zabieranych...
„Człowiek” to termin, którego Hegel unika, tak jakby pojęcie to nie było dość filozoficzne, i ucieka się do bardziej abstrakcyjnego określenia, do „podmiotu”. Ów podmiot prawdę o sobie odnajduje w religii chrześcijańskiej, która to religia – poddana filozoficznej modyfikacji – wyznacza podstawy Heglowskiego myślenia
Trzy lata temu, przy okazji rozmowy o zbliżającym się wówczas XXVI Kongresie Heglowskim, który pod hasłem „Filozofia polityczna Hegla” odbył się w 2006 roku w Poznaniu, jeden z kolegów-filozofów zwrócił mi uwagę na dość osobliwą sytuację, z którą mieliśmy do czynienia po upadku tzw. realnego socjalizmu i przywróceniu niepodległości w 1989 roku. Jednym z naczelnym haseł, którymi posługiwali...
Jednym z największych zaniedbań filozofii Zachodu było zagubienie pojęcia karmy.Karma jest tylko magazynem niezużytej energii, niespełnionych pragnień i niezrozumiałych obaw. Magazyn zapełnia się wciąż nowymi pragnieniami i lękami. Ale nie musi tak być zawsze. Niech pan spróbuje zrozumieć istotną przyczynę pańskich obaw (wyobcowania z samego siebie) i pragnień (tęsknota za jaźnią), a pańska karma...
Trzeba jeszcze wspomnieć o jednej zasadniczej kwestii związanej z Nauką logiki. Logika starego typu sama siebie określała jako „formalną”. Rozpatrywała kategorie i metody myślenia, lecz nie podejmowała się konstrukcji konkretnych prawd. Formy myślenia nigdy nie były dla niej czymś rzeczywistym. Kategorie Hegla są oczywiście czymś więcej. Prawa myślenia nie są tylko abstrakcjami, lecz są duszą...
Funkcją dialektycznego w swej naturze opisu relacji pomiędzy dwoma samowiedzami jest wyjaśnienie możliwości ukonstytuowania się osobowej rzeczywistości. Oznacza to, że człony fundamentalnego stosunku społecznego – uznawania – nie są przed jego zaistnieniem nośnikami specyficznie ludzkich cech. Na samym początku tej pracy nie można dokładnie powiedzieć, dlaczego Hegel tak sądzi, ponieważ uzasadnienie...
Andrzej Lepper, zapytany kiedyś o szczegóły programu Samoobrony, odpowiedział: „Wy ze mnie tu alfy i omegi nie róbcie. Ja znam tylko konkrety ogólne”. Wypowiedź ta wywołała rozbawienie dziennikarzy i drwiny ze strony polityków. Wiadomo bowiem, że to, co ogólne, jest abstrakcyjne, a to, co konkretne – jednostkowe, nie moŜna więc mówić o „ogólnych konkretach”.
Heglowskie rozumienie początku wiedzy w postaci rudymentarnych elementów doświadczenia, jakimi są dane zmysłowe, jest oczywiście osadzone w ramach negująco-konstytuującej dialektyki. Jednak problem percepcji względem całościowej nauki o doświadczeniach świadomości jest już w swym początkowym momencie wieloznaczny i rozkłada się na szereg istotnych aspektów
W często przytaczanym fragmencie Wykładów z historii filozofii Hegel opisuje pewien charakterystyczny punkt widzenia na filozofię; wyraża się on w pełnym wyższości zobojętnieniu na zgłaszane przez filozofię roszczenie do poznania prawdy, a kumuluje w przekonaniu, że historia filozofii to po prostu zbiór przekonań, poglądów, mniemań czy opinii. Na korzyść tego stanowiska działa jeszcze fakt...
Zarówno odwołujący się do praw natury kontraktualiści, jak utylitaryści zakładający, że maksimum szczęścia społeczeństwo osiąga wówczas, gdy największa liczba jednostek je osiąga, uznawali autonomię za niezbywalną własność jednostki. Tak pojmowana przez nich autonomia miała charakter przedspołeczny, czy też, inaczej rzecz ujmując, nie była pochodną uspołecznienia.
Miejsce filozofii w kulturze Zachodu, zdominowanej przez spektakularny rozwój nauki i techniki, jest niepewne, wątpliwe, dyskusyjne. Deprecjonuje się ją i kwestionuje jej sens nie tylko z zewnątrz, ale nawet na gruncie samej filozofii, zwłaszcza że w ramach wielości różnych filozofii występuje też wiele różnych podejść do niej, w tym również podejść z pozycji jawnie antyfilozoficznych
W Nauce logiki Hegla znajdują się liczne i obszerne rozważania z zakresu filozofii logiki czy logiki filozoficznej, rozumianej jako analiza podstawowych pojęć logicznych, a także pewna, chociaż znacznie mniej sza ilość uwag dotyczących spraw formalnych. Te drugie nie przedstawiają żadnej wartości merytorycznej i świadczą o tym, że Hegel nie rozumiał stanu logiki w czasie, gdy pisał swoje dzieło, tj...
Określeniem najlepiej odpowiadającym sposobowi istnienia filozofii współcześnie, tej przede wszystkim, która wykracza poza swe tradycyjne granice ku eseistyce literackiej, jest wielość. Wielość perspektyw, instancji, podmiotów, form, sytuacji i okoliczności. Wielość autorów, zagadnień, tez, polemik, kontrowersji i oburzeń. Można by mnożyć bez końca, znajdując nawet pewną satysfakcję w geście deiktycznym,...
Im dłużej zajmuję się filozofią (i metafilozofią, czyli samowiedzą filozofii), tym bardziej ogarnia mnie wyzwalająca świadomość klęski moralnej, intelektualnej i politycznej projektu ogłoszonego światu pod nazwą „filozofia” przez Pitagorasa i Platona. Narcyzm i pycha filozofa ostatecznie zwyciężyły dobre chęci, a szminka ironii i krytycyzmu zdobi jego oblicze niczym barwiczka na zmęczonym, starczym...
Zagadnienie trwałości i zmiany, posiadające swoją ustaloną pozycję itradycję w ramach socjologii jest także istotnym problemem estetyki współczesnej, która rozważa je pod postacią pytania o jedność (ciągłość) czy też ostateczny rozbrat (zerwanie) sztuki współczesnej ze sztuką klasyczną.
Podejmując próbę określenia koncepcji semantycznej zarysowanej w filozofii Derridy narażam się być może na głosy sprzeciwu wobec możliwości mówienia o jakiejkolwiek systematyczności dyskursu proponowanego przez myśl dekonstrukcyjną. Myślę jednak, że obecny stan refleksji filozoficznej spłaszcza poniekąd filozofię derridiańską, redukując ją do anty-systemu, interpretacyjnego chaosu czy też...
Zarówno w Traktacie, jak w późniejszych rozważaniach, Wittgenstein uznał sceptycyzm kartezjański – kwestionujący prawomocność wszelkich zdań dotyczących świata zewnętrznego – za niedorzeczność, którą należy, wraz z większością problemów epistemologii nowożytnej, oddalić. A jednak wskazanie na niemożność przedstawienia racji, jakiej żąda sceptyk, może sugerować fiasko Wittgensteinowskiego przedsięwzięcia:...
Spór między internalizmem i eksternalizmem w filozofii moralności dotyczy tego, czy analiza sądu moralnego (np. „Jan powinien oddać dług”) wymaga uwzględnienia motywacji podmiotu do odpowiedniego postępowania. Internalizm jest stanowiskiem stwierdzającym konieczność takiego uwzględnienia, eksternalizm przeciwnie – postuluje analizę sądu moralnego bez odwołania do motywów. Spór ten można również opisać...
Przedmiotem antropologii kulturowej jest oczywiście kultura. „Problem polega na tym, że nikt nie jest całkiem pewien, co to jest kultura. Pojęcie to [...] jest ulotne, niestałe, encyklopedyczne i normatywnie nacechowane”. Nic więc dziwnego, iż bywa kwestionowane; z wielu stron słychać głosy, iż należałoby zeń zrezygnować dla dobra nauki czy nawet ludzkości. W definiowaniu przedmiotu swoich badań antropologowie...
Set the date range to filter the displayed results. You can set a starting date, ending date or both. You can enter the dates manually or choose them from the calendar.