Artykuł omawia problematykę lektury w kontekście aktualnego zainteresowania humanistyki kwestią doświadczenia. Autorka zwraca uwagę na podwójną problematyczność tytułowego „doświadczenia lektury” – zarówno w związku z trudnościami w doprecyzowaniu kategorii doświadczenia na gruncie tradycji filozoficznej, jak i w odwołaniu do XX-wiecznych teorii lektury (ukierunkowanych fenomenologicznie i semiotycznie), które zastępując tradycyjne pojęcie interpretacji pojęciem lektury, obwarowywały praktykę czytania kryteriami poprawności i odbierały jej charakter doświadczenia. Główną tezą artykułu jest konieczność przejścia w refleksji nad doświadczeniem lektury od tendencji esencjalistycznych do pragmatystycznych i performatycznych, czyli postawienia pytań: jak literatura działa?, jakie doświadczenia wytwarzane są w praktyce lektury? i jak za pomocą lektury można inspirować do czytania literatury? W perspektywie kryzysu czytelnictwa i „kryzysu arcydzieł” pytania te wydają się bardzo istotne.
The article discusses reading from the perspective of human inquiry into the nature of experience. The author pinpoints a dual problem. The first relates to difficulties with definition of experience in the philosophical tradition. The second is an influence of 20th century theories which replace the concept of interpretation with the concept of reading. The main thesis of the article argues for the necessity to enter a new reflection on the experience of reading away from its essentialistic tendency, to be more based on pragmatics and performatics. This could be followed by questions about how literature works, the kind of experience that is created in the process of reading and how people should be inspired to embrace literature. In view of the reading crisis and the crisis of classics these questions seem crucially important.