W rozprawie zaprezentowano możliwości optymalizacji pracy elektrociepłowni wyposażonej w zasobnik ciepła. Obejmuje ona przegląd informacji o zasobnikach ciepła w dużych systemach ciepłowniczych w Polsce i Europie. Najistotniejszą częścią badań jest proces modelowania matematycznego pracy zbiornika w celu optymalnego prognozowania jego pracy. W ramach tego zagadnienia omówiono stosowane modele matematyczne obiegu wodno-parowego elektrociepłowni oraz zaproponowano własne, w tym również model warstwowy zbiornika ciepła. Praca zawiera spójny zestaw zależności pozwalających na optymalizację pracy elektrociepłowni wyposażonej w zbiornik ciepła. W części aplikacyjnej przedstawiono wyniki z systemu optymalnego prognozowania pracy zbiornika, który został zaprojektowany, uruchomiony i jest eksploatowany w jednej z największych polskich elektrociepłowni. Rozprawa stanowi kontynuację prac badawczych prowadzonych przez Zakład Maszyn i Urządzeń Energetycznych w Instytucie Techniki Cieplnej Politechniki Warszawskiej nad modelowaniem rzeczywistych układów siłowni cieplnych do celów wsparcia eksploatacji. Jednym z głównych kierunków prowadzonych działań w Zakładzie były zagadnienia optymalizacyjne. Niniejsza praca poszerza wiedzę na temat badań dotyczących optymalizacji pracy zbiorników ciepła współpracujących z dużymi systemami ciepłowniczymi. Rozprawa powstała w wyniku realizacji, między innymi, grantu naukowego o takiej tematyce i stanowi podsumowanie doświadczeń autora zdobytych podczas implementacji systemu w rzeczywistym obiekcie.
This work present selected information on the optimisation process for combined heat and power plants equipped with heat accumulators. It includes basic information regarding design and ways of cooperation of large heat accumulators with heating systems. The aim of the work is to present information concerning development of the accumulator model in order to optimally forecast its operation. Selected matters regarding modelling of the system supplying the heat accumulator, i.e. the CHP plant, are discussed as well. In the implementation part, the operation results of an optimal operation forecasting system, designed for, installed and operating in one of the largest CHP plants in Poland, are presented. The main focus in the work was given to development of models intended for implementation in the support systems for control room operators in a CHP plant. This work is a continuation of research performed in the Department of Power Engineering Machines at the Institute of Heat Engineering of Warsaw University of Technology on modelling of real power plant systems operation in order to enhance them. Optimization was one of the most significant parts of the conduced activities. The dissertation is an extension of the research scope with optimisation of heat accumulators working in large heating systems. The research results are, inter alia, the outcome of realization of a grant related to this topic and are a summary of the author's experience gathered during implementation of the system in an existing plant.